Sayantan Mandal là Giáo sư trợ giảng, Viện Kế hoạch và Quản trị Giáo dục Quốc gia (NIEPA), New Delhi, Ấn Độ. Email: s.mandal@nuepa.org
Giảng dạy hiệu quả trong giáo dục đại học đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của người học, xã hội và quốc gia. Một điều đáng ngạc nhiên là cho đến gần đây không có bất kỳ nghiên cứu thực nghiệm quy mô lớn nào ở Ấn Độ về những cách thức cải thiện hoạt động giảng dạy trong các tổ chức giáo dục đại học (HEI). Lần đầu tiên, Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Giáo dục Đại học (CPRHE) đã hoàn thành một nghiên cứu lớn, có tiêu đề “Giảng dạy và học tập trong giáo dục đại học Ấn Độ”, thu thập dữ liệu thực nghiệm từ các hương trình bậc đại học và thạc sĩ và trong các ngành học chính. Nghiên cứu cho thấy có sự khác biệt đáng kể giữa việc giảng dạy ở bậc đại học và ở cấp độ thạc sĩ, và sự thiếu kết nối nghiêm trọng giữa giảng viên, học viên và đội ngũ quản trị. Điều này cho thấy vì sao phần lớn hoạt động giảng dạy trong lĩnh vực giáo dục đại học của Ấn Độ không hiệu quả trong việc thúc đẩy học tập. Phân tích của chúng tôi đề xuất sáu nguyên tắc chính để cải thiện hoạt động giảng dạy trong các chương trình HEI của Ấn Độ.
Giảng dạy ở cấp đại học và thạc sĩ
Như một thực tế phổ biến, giảng viên trong các HEI ở Ấn Độ thường vội vã hoàn thành nội dung giảng dạy của họ và có xu hướng sử dụng phương pháp giảng dạy đón đầu (tập trung vào kỳ thi cuối kỳ), trong khi phương pháp giảng dạy phân tích ít được áp dụng. Do đó, trong phần lớn các khóa học đại học, việc giảng dạy thường thiếu sự tương tác, theo một chiều và đơn điệu. Công nghệ thông tin và truyền thông kỹ thuật số (ICT) như máy tính và máy chiếu đã thay thế hoàn toàn bảng đen truyền thống nhưng hiếm khi được sử dụng cho mục đích khác ngoài việc cung cấp thông tin văn bản. Mặc dù hầu hết các tài liệu học tập đều có sẵn bằng tiếng Anh, ngôn ngữ khu vực vẫn được sử dụng chủ yếu trong giảng dạy để sinh viên dễ hiểu bài.
| Một bước khác để tiến tới sự hòa nhập là phản hồi từ sinh viên. |
Ở cấp độ thạc sĩ, việc giảng dạy được thực hiện theo cách kết hợp giữa định hướng kiến thức và tương tác. Giảng viên thường khuyến khích thảo luận trong lớp học và sẵn sàng kết hợp và tích hợp kiến thức trước của học viên. Mặc dù nhiều người tiếp tục giảng dạy theo cách truyền thống, một số giảng viên sửa đổi phong cách của họ theo yêu cầu của học viên. Không giống như trong các lớp học đại học, tiếng Anh được sử dụng như ngôn ngữ giảng dạy chính bên cạnh các ngôn ngữ khác của khu vực. Tuy nhiên, ICT vẫn ít được khai thác, tương tự như ở trình độ đại học.
Thiếu kết nối
Một điều thú vị là, những giảng viên dạy cả ở bậc đại học và thạc sĩ thay đổi phong cách giảng dạy của họ từ định hướng thông tin, giảng dạy một chiều cho các lớp bậc đại học sang phong cách tương tác hơn ở cấp độ sau đại học. Tuy nhiên, học viên của cả hai cấp độ đều muốn được dạy theo phương pháp tương tác. Nói một cách chính xác, tất cả họ đều thích những giảng viên có kiến thức rộng, biết tương tác, động viên, thân thiện và cởi mở – đó là 5 đặc tính hàng đầu mà một giảng viên hiệu quả cần có, theo ý kiến của sinh viên qua khảo sát các HEI. Các nhà quản trị trường đại học cho rằng sự thiếu hụt giảng viên và các lớp học có sỹ số lớn (đôi khi nhiều hơn 150 sinh viên trong một lớp) là hai lý do chính khiến cho việc giảng dạy không hiệu quả. Còn giảng viên, về phía mình, đổ lỗi cho giáo trình cồng kềnh, khối lượng công việc hành chính quá mức và trình độ tiếng Anh thấp của sinh viên. Những yếu tố này thường buộc họ phải vội vã và thực hành giảng dạy theo cách áp đặt và sử dụng ngôn ngữ địa phương để giảng dạy.
Những nguyên nhân cốt lõi
Nghiên cứu tập trung đã phát hiện ra rằng từ cuối những năm 1960, cách quản lý trong các HEI ở Ấn Độ đã làm giảm đáng kể quyền tự chủ của giảng viên đại học. Vai trò của họ, theo thời gian, đã giảm xuống mức chỉ là người làm thuê trong các tổ chức phân cấp lớn. Điều này, cùng với việc thiếu đào tạo bài bản, dẫn đến hoạt động giảng dạy kém hiệu quả, đặc biệt là ở cấp đại học. Ở cấp đào tạo thạc sĩ, mặc dù giảng viên áp dụng các phương pháp giảng dạy khác nhau, nhưng vẫn có một số hoạt động kiểm soát, đánh giá hiệu quả của các phương pháp giảng dạy này. Sinh viên hiếm khi được tư vấn để phản hồi chi tiết và thảo luận cởi mở về những khó khăn họ gặp phải. Việc thiếu đào tạo và thiếu cơ hội tiếp xúc với các phương pháp sư phạm tương tác hiện đại, cũng như các phương pháp truyền thống vẫn tiếp tục được áp dụng rộng rãi, dẫn đến một nền văn hóa giảng dạy định hướng thông tin được chấp nhận một cách thụ động. Việc tuyển dụng ở quy mô lớn các giảng viên hợp đồng thời vụ với mức thù lao thấp mà không có đào tạo thích hợp khiến cho tình hình càng trở nên tồi tệ hơn.
Sáu nguyên tắc cải tiến
• Kiểm soát việc dạy học định hướng thông tin: Thách thức chính đối với giảng viên và giảng viên hướng dẫn là biết sử dụng cách tiếp cận trực quan để kiểm soát phương pháp giảng dạy định hướng thông tin, chỉ dựa trên lý thuyết. Điều quan trọng là xây dựng các kế hoạch chiến lược để thiết kế lại vai trò của giảng viên với tư cách là người cố vấn, người hỗ trợ và các chuyên gia cộng tác. Cần phát triển các cơ chế và thiết lập hành chính ở cấp quốc gia và cấp tiểu bang/tỉnh.
• Thúc đẩy việc giảng dạy tương tác: Thay thế nền văn hóa giảng dạy một chiều bằng sự tương tác là vô cùng khó khăn. Thách thức này có thể được giải quyết bằng cách thực hiện dần dần từng bước nhỏ, tiến tới kết nối tất cả các cấp giáo dục. Giảng viên phải nâng cấp thực hành giảng dạy của họ bằng cách đưa vào các thành phần có tính tương tác hơn. Hiển nhiên, đào tạo giảng viên tập trung vào các phương pháp sư phạm phân tích và đối thoại sẽ giúp ích.
• Tích hợp ICT vào thực hành giảng dạy trong các lớp học thông thường: Cần cải thiện ngân hàng học liệu nội dung số cho sinh viên và giảng viên bằng các tài nguyên trực tuyến chính thức để giúp sinh viên tìm hiểu trước về các môn học. Thời gian giảng dạy trong lớp học do đó có thể được sử dụng hiệu quả hơn cho thảo luận và phản biện. Diễn đàn trực tuyến của từng trường và liên trường sẽ hữu ích để nhận diện các thách thức cũng như tìm ra các giải pháp sáng tạo.
• Các biện pháp giúp hòa nhập: Trong bối cảnh đại chúng hóa giáo dục đại học, giảng viên cần kiểm soát được các lớp học đa dạng. Các giải pháp thực tế như việc sử dụng kết hợp tiếng Anh và ngôn ngữ địa phương ban đầu giúp sinh viên hiểu được bài giảng; nhưng vì lợi ích lâu dài, nâng cao trình độ tiếng Anh của sinh viên là cần thiết. Trang bị các phòng luyện nghe nói ngoại ngữ sẽ giúp ích cho sinh viên. Đào tạo và hỗ trợ đặc biệt là các hoạt động ban đầu nhằm chuẩn bị cho sinh viên với trình độ năng lực khác nhau hòa nhập trong môi trường học tập mới.
• Phản hồi mang tính xây dựng từ sinh viên: Một bước khác để tiến tới sự hòa nhập là phản hồi từ sinh viên. Điều này không chỉ giúp giảng viên cải thiện cách dạy mà còn giúp họ hiểu được những khó khăn của sinh viên. Trong khi các cuộc thảo luận mở và phản hồi ẩn danh có thể giúp xác định những thách thức mà sinh viên phải đối mặt, thì các cuộc gặp gỡ thân mật định kỳ giữa giảng viên, sinh viên và nhân viên các phòng chức năng trong trường lại giúp tạo nên sự kết nối. Đáng chú ý là, khi có được sự tin tưởng, sinh viên sẽ trở nên cởi mở hơn và cung cấp những phản hồi quan trọng.
• Cải thiện tổng thể về cơ sở hạ tầng, ý thức quản trị và các yếu tố nhạy cảm: Tại một số trường, cơ sở hạ tầng cơ bản đòi hỏi phải được đại tu hoàn chỉnh; những trường khác cần nâng cấp các phòng thí nghiệm, cung cấp vật phẩm được sử dụng thường xuyên và cải thiện cơ sở hạ tầng ICT. Tất cả các trường đều cần các phòng luyện nghe nói ngoại ngữ hiện đại. Về cơ bản, lãnh đạo các trường cần hiểu rõ mấu chốt của quá trình giảng dạy để có thể hỗ trợ đầy đủ và hiệu quả hơn.
Kết luận
Ấn Độ cần nhanh chóng bắt tay vào cải thiện chất lượng giảng dạy giáo dục đại học. Sáu nguyên tắc trên chỉ có ích nếu được lập kế hoạch thực hiện rõ ràng và với sự cam kết cao. Các sáng kiến tăng tốc gần đây nhằm cải thiện hoạt động giảng dạy ở Ấn Độ cho phép hy vọng rằng cách triển khai đa lớp và theo từng giai đoạn sẽ đảm bảo sự thành công và bền vững.