Michael Shattock là giáo sư thỉnh giảng tại Trung tâm Giáo dục Đại học Toàn cầu thuộc Institute of Education, University College London, Anh Quốc. Ông đứng đầu một nhóm nghiên cứu về quản trị giáo dục đại học. E-mail: m.shattock@ucl.ac.uk.
Chính phủ Tory xây dựng chính sách giáo dục đại học dựa vào niềm tin rằng cơ chế thị trường và tính cạnh tranh lớn hơn sẽ nâng cao chất lượng. Khung Nghiên cứu Xuất sắc (Research Excellence Framework – REF) thường được trích dẫn như một ví dụ điển hình về điều này, mặc dù thực tế, khi được ban hành vào giữa những năm 1980, nó được thiết kế như một công cụ để tăng cường tập trung nghiên cứu ở một số ít trường đại học, nhắm đến mục tiêu chính là học thuật. Kết quả áp dụng REF liên tục hơn 30 năm, kèm theo những thành công về danh tiếng cũng như tài chính đã có ảnh hưởng to lớn đến các trường đại học, và làm dấy lên những chỉ trích rằng họ đã ưu tiên nghiên cứu hơn giảng dạy. Ban hành Khung Giảng dạy Xuất sắc (Teaching Excellence Framework – TEF) phần nào là một phản ứng đối với vấn đề này, và là một nỗ lực thay đổi cán cân, dành mối quan tâm lớn hơn cho giảng dạy. Nhưng có lẽ quyết định chuyển sang thu học phí toàn phần vào năm 2010 và loại bỏ giới hạn chỉ tiêu sinh viên đã có những ảnh hưởng lớn hơn, dẫn đến gia tăng cạnh tranh trong hoạt động tuyển sinh. Điều này nâng cao nhận thức rằng thị trường cần được thông tin đầy đủ về chất lượng giảng dạy trong trường đại học, nhất là trong bối cảnh các trường đại học ở Anh đang thu học phí ở mức tối đa cho phép là 9000 bảng (những lập luận tương tự đã được nêu ra trong những năm 1990 nhằm biện minh cho sự tồn tại của Cơ quan đảm bảo chất lượng QAA, và tình trạng quá tải quan liêu do quá trình xem xét và lập báo cáo của cơ quan này).
Khung Giảng dạy Xuất sắc TEF được trình bày lần đầu trong cương lĩnh tranh cử của Tory, sau đó được Jo Johnson thúc đẩy mạnh mẽ kể từ ngày nhậm chức Bộ trưởng. Ngay từ đầu, nó thể hiện rõ ràng là một tiếp cận thực dụng dựa trên số liệu chứ không phải cách tiếp cận QAA nặng nề (và tốn kém). Một hội đồng gồm các bên liên quan bao gồm các học giả, sinh viên và nhà tuyển dụng được thành lập để bổ sung nội dung vào Khung TEF, đưa TEF vào Dự luật mới về Giáo dục và Nghiên cứu, sẽ thay thế Hội đồng Học bổng bằng Văn phòng Sinh viên và tái cấu trúc các hội đồng nghiên cứu. TEF chỉ áp dụng bắt buộc ở Anh (England), không bắt buộc đối với Scotchland, Bắc Ireland và xứ Wales. Một chương trình khuyến khích mới, chỉ áp dụng trong nước Anh, được đưa ra cho phép những những trường tích cực áp dụng TEF được tăng học phí. Trong các cuộc tranh luận của Thượng nghị viện về Dự luật mới đã có những chỉ trích mạnh mẽ về số liệu được sử dụng trong các xếp hạng của TEF, tuy nhiên cuối cùng Quốc hội đã biểu quyết thông qua luật này.
Tiếp cận dựa vào chỉ số đo
Những chỉ trích về cách tiếp cận dựa vào chỉ số đo đã lan rộng ngay từ những ngày đầu áp dụng luật mới. TEF xếp hạng các trường theo các cấp độ Vàng, Bạc, Đồng – Đồng biểu thị chất lượng chấp nhận được. Các cấp độ này căn cứ vào ba số đo và 6 bộ dữ liệu: Khảo sát Sinh viên Quốc gia (NSS) (do Ipsos Mori đại diện cho chính phủ thực hiện) thu thập các ý kiến của sinh viên – một cách riêng rẽ – về giảng dạy, thi cử, về từng chương trình đào tạo và hỗ trợ học thuật nói chung; dữ liệu của Vụ Thống kê Giáo dục Đại học về tỷ lệ bỏ học ở các trường; và dữ liệu việc làm sau tốt nghiệp. Không dữ liệu nào hoàn hảo. Dữ liệu NSS được thu thập từ những sinh viên năm cuối, và có thể chịu ảnh hưởng từ các sự kiện được tổ chức trong khuôn viên trường mà không liên quan đến giảng dạy, do cách thức nhà trường khuyến khích sinh viên điền vào phiếu khảo sát, do ý thức rằng những phản hồi tốt sẽ có tác động đến vị trí của trường trong bảng xếp hạng đại học. Tỷ lệ phản hồi khảo sát cũng khác nhau, tuy nhiên 50% là mức tối thiểu đạt yêu cầu. Dữ liệu bỏ học liên quan mật thiết với tầng lớp xã hội và điều kiện kinh tế, trong khi số liệu thống kê việc làm chỉ phân biệt việc làm và việc làm kỹ năng cao lại được thu thập từ những sinh viên mới tốt nghiệp trước đó sáu tháng; phản hồi của nhóm này thường rất khác nhau và kém chất lượng. Dữ liệu từng trường còn được so sánh với thống kê nhân khẩu học sinh viên trường đó tạo thêm một biến khác. Tổng thể kết quả là một bảng thống kê rắc rối, khó hiểu.
Mỗi trường được yêu cầu nộp báo cáo 15 trang mô tả, giải thích dữ liệu và các mục tiêu giảng dạy. Báo cáo này đóng vai trò quan trọng cho việc đánh giá, như tuyên bố của chủ tịch TEF cho thấy rằng các chỉ số đo của TEF lại không mang tính quyết định. Báo cáo được đối chiếu với dữ liệu đã công bố và đánh dấu cộng/trừ theo từng chỉ số đo; trường được dấu cộng từ 3 chỉ số trở lên sẽ được xếp hạng Vàng, nhiều hơn 1 dấu trừ là hạng Đồng. Nằm giữa Vàng và Đồng là hạng Bạc.
Kết quả
Kết quả đánh giá TEF đầu tiên được công bố vào tháng 6 năm 2017. Năm đầu áp dụng luôn được coi là thử nghiệm, sau đó hội đồng sẽ xem xét thực tiễn áp dụng TEF và các ý kiến phê phán. Tuy nhiên, điều này không ngăn được giới truyền thông giật tít về việc các trường xuất sắc Nhóm Russell chỉ được xếp hạng Đồng, trong khi một số trường mới mở sau 1992 lại được lên 2 trang báo quốc gia vì nhận được hạng Vàng (tổng kết: 33% trường xếp hạng Vàng, 82% hạng Vàng hoặc Bạc). Bộ trưởng thậm chí còn tìm cách gắn việc một trường Nhóm Russell bị xếp hạng Đồng với mức lương cao của Hiệu trưởng và sử dụng điều này để chỉ trích mức lương của hiệu trưởng các trường đại học nói chung.
Chính phủ Tory xây dựng Chính sách giáo dục đại học dựa vào niềm tin rằng cơ chế thị trường và tính cạnh tranh lớn hơn sẽ nâng cao chất lượng.
Ngoài bản chất không chắc chắn của một số dữ liệu, hội đồng đánh giá cần xem xét một vấn đề quan trọng rằng TEF không thực sự đánh giá hoạt động giảng dạy mà chỉ là thu thập một cách không hoàn hảo những phản hồi về công tác giảng dạy. Đứng trên quan điểm thông tin đến thị trường, nó chỉ cho thấy một cách nhìn về nhà trường mà không phải một đánh giá về chương trình đào tạo (hoặc ngành) cần thiết cho thí sinh. Việc xếp hạng Vàng-Bạc-Đồng các trường đại học chỉ có thể được mô tả là thô lỗ, dân tuý và là miếng mồi ngon cho truyền thông, nhất là khi một số trường tinh hoa và trường đông sinh viên theo học nhất lại bị rơi vào thế bất lợi vì quy tắc xếp hạng này. Các điều chỉnh trong tương lai thậm chí còn đáng ngờ hơn: các chỉ số đo sẽ căn cứ thêm vào số giờ trên lớp (của môn học), lương sau 5 năm tốt nghiệp (lấy từ cơ quan thuế).
Tuy không đạt yêu cầu, có vẻ như TEF vẫn tiếp tục là luật chơi – chí ít là trong khi chính phủ Tory nắm quyền – và sẽ còn gây nhiều tranh cãi. Chúng tôi cũng tin chắc rằng các trường sẽ dành ra vài bộ óc xuất chúng của họ để “bày trò” với dữ liệu nhằm bảo vệ vị trí thương hiệu và phát triển trên thị trường vốn có của mình, cũng như để tăng mức học phí nhờ chính phủ cho phép.