Christine Dranzoa là Hiệu trưởng Đại học Muni, Arua, và là Chủ tịch của Diễn đàn dành cho các Nhà giáo dục nữ châu Phi (FAWE) ở Uganda. E-mail: cdranzoa@yahoo.com.
Ở châu Phi, được học đại học là khát vọng của nhiều bạn trẻ và gia đình của họ, và thể hiện quyết tâm đầu tư cho tiến bộ kinh tế xã hội của chính họ. Đây là lý do những buổi lễ tốt nghiệp đại học được tổ chức trọng thể, là nghi lễ ăn mừng sự thành đạt trong tương lai. Các cơ sở giáo dục đại học là động cơ thúc đẩy châu Phi phát triển. Các vấn đề về bình đẳng giới và đa dạng đã đạt được nhiều thay đổi trong thế kỷ XXI dựa trên sự thừa nhận rộng rãi rằng tiến bộ kinh tế và cân bằng xã hội chỉ có thể thực hiện được với các nguyên lý này. Hầu hết các chính phủ ở châu Phi đã thông qua và phê chuẩn các chính sách như Tuyên ngôn Quốc tế về Quyền con người và Tự do (1948) và Chính sách Giới của Liên minh châu Phi (2009), yêu cầu tuân thủ và thực hành bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ trong các cơ sở giáo dục đại học.
Tính dễ bị tổn thương của phụ nữ trong giáo dục đại học ở châu Phi
Tại Ai Cập, 99% phụ nữ bị quấy rối tình dục. Ở Nam Phi, ba phần tư phụ nữ bị lạm dụng hoặc bạo hành tình dục theo những hình thức khác nhau. Trong năm 2014 và 2015, cảnh sát Nam Phi ghi nhận 53 ngàn trường hợp hiếp dâm hàng năm. Tại Cộng hòa Dân chủ Congo và ở Rwanda, nhiều phụ nữ báo cáo bị chồng hoặc bạn trai bạo hành. Ở Uganda, quấy rối tình dục và bạo hành giới đối với phụ nữ, bao gồm cả bắt cóc và giết người, trở thành tiêu đề báo chí hàng tuần. Trên toàn thế giới, 35% phụ nữ bị bạo hành về thể chất hoặc tình dục. Phụ nữ phải chịu đựng những nhận xét mang tính xúc phạm và bị ép buộc đáp ứng tình dục.
| Tại Ai Cập, 99% phụ nữ bị quấy rối tình dục. Ở Nam Phi, ba phần tư phụ nữ bị lạm dụng hoặc bạo hành tình dục theo những hình thức khác nhau |
Sinh viên theo học trong các cơ sở giáo dục đại học ở châu Phi có nền tảng khác nhau: một số mới tốt nghiệp trung học, một số là những người đã trưởng thành. Hơn 90% sinh viên vừa tốt nghiêp trung học xuất thân từ các gia đình nghèo. Không giống như các cơ sở giáo dục đại học, các trường trung học và hầu hết các gia đình đều quản lý học sinh chặt chẽ và hạn chế đề cập đến quan hệ giữa các giới. Theo truyền thống, các bé gái và bé trai được giáo dục theo những nguyên tắc ứng xử xã hội khác nhau, và điều này có tác động tiêu cực khi họ ra khỏi các không gian được quy định này. Các nữ sinh viên trẻ tuổi khi vào học đại học hoàn toàn trong sáng, ngây thơ và dễ bị tổn thương; mong muốn khám phá tự do trong môi trường mới của họ đôi khi kết thúc với việc mang thai ngoài ý muốn và sau đó là bỏ học. Các hành vi xâm phạm tình dục phụ nữ, trẻ em gái, và đôi khi bé trai, xảy ra bên trong và bên ngoài các trường đại học. Hầu hết các trường đại học ở châu Phi đều có chính sách chống quấy rối tình dục, nhưng một số yếu tố lại góp phần làm gia tăng tình trạng quấy rối tình dục và bạo lực giới. Ký túc xá đại học, nơi ở dành cho sinh viên nữ và nam có hoàn cảnh khó khăn, thường thuộc loại rẻ tiền và không được kiểm soát, là nơi đầu tiên xảy ra quấy rối tình dục bởi chúng thu hút những kẻ săn mồi tình dục. Các nguyên nhân khác bao gồm nhu cầu tài chính, việc bắt buộc phải đạt điểm cao để có cửa vào thị trường lao động khan hiếm, thất nghiệp sau khi tốt nghiệp đại học và áp lực xung quanh. Các trường đều có hệ thống giám sát nhưng yếu kém do quản lý không chuyên nghiệp. Truyền thống gia trưởng mạnh mẽ, còn trở nên trầm trọng hơn bởi thái độ căm ghét phụ nữ, làm suy yếu lực lượng nhân viên và sinh viên nữ một cách có hệ thống, góp phần phủ nhận sự tiến bộ và hủy hoại sự nghiệp học tập của họ. Một số thủ phạm gây ra bạo lực giới là những người có trách nhiệm và ảnh hưởng đối với sinh viên, chẳng hạn như giảng viên, điều phối viên khóa học và cán bộ kiểm tra. Cuối cùng, tình trạng lạm dụng dược chất cũng góp phần tạo nên một môi trường văn hóa kém thuận lợi cho sự tôn trọng giới tính.
Chiến lược thúc đẩy sự bình đẳng và công bằng giới
Thực hiện chiến lược thúc đẩy bình đẳng giới và xã hội không bạo lực đòi hỏi giáo dục nam giới sự nhạy cảm và ý thức trách nhiệm về các vấn đề giới. Các chuyên gia tư vấn, chuyên viên tâm lý, chuyên viên tư vấn chuyên nghiệp, các nhà tâm lý học, các trưởng khoa và các giám thị nên làm việc một cách bài bản, có tổ chức với các sinh viên, các nhà quản lý điều hành và các giảng viên để tư vấn, cảm hóa và thảo luận mở về những gì gây ra tình trạng quấy rối tình dục và bạo lực giới. Phối hợp các hoạt động học thuật và ngoại khóa như câu lạc bộ thiên nhiên, thể thao và trò chơi mang đến cơ hội phản hồi và giúp những người trẻ tăng cường hoạt động thể chất và khỏe mạnh. Tư vấn cho sinh viên về các vấn đề xã hội, về cách sống có trách nhiệm trong trường đại học, cách phòng chống các bệnh như HIV/AIDS và viêm gan, kết hợp với văn hóa tổ chức nghiêm ngặt và chính sách giới là những cách thiết thực để xây dựng cộng đồng học tập hòa nhập, tôn trọng và đa dạng. Giao tiếp, tư vấn và khuyến khích sinh viên một cách nhất quán là rất quan trọng. Để đảo ngược một nền văn hóa tàn bạo, đòi hỏi lãnh đạo các trường phải cứng rắn, xử lý dứt khoát các hành vi sai trái tình dục, đồng thời lựa chọn được một đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp.
Kết luận
Quấy rối tình dục và bạo lực giới tính trong giáo dục đại học là dấu hiệu của sự thất bại về thể chế. Các nạn nhân thấy sự nghiệp học tập của họ bị lung lay hoặc bị hủy hoại. Vòng luẩn quẩn của nghèo đói và suy đồi đạo đức lại tiếp tục. Bạo lực giới tính và quấy rối tình dục đang làm suy yếu các mục tiêu phát triển bền vững tại châu Phi.