Philip G. Altbach và Eldho Mathews
Philip G. Altbach là Giáo sư danh dự và thành viên danh dự tại Trung tâm Giáo dục Đại học Quốc tế tại Boston College, Hoa Kỳ. E-mail: altbach@bc.edu.
Eldho Mathews là Cán bộ chương trình (Quốc tế hóa Giáo dục đại học) tại Hội đồng Giáo dục Đại học bang Kerala, Ấn Độ. E-mail: eldhomathews@gmail.com.
Các kỳ thi tuyển sinh đại học có rủi ro cao rất phổ biến trên toàn thế giới. Các vụ bê bối về thi cử gần đây đã đưa một số vấn đề liên quan đến các kỳ thi này ra ánh sáng toàn cầu. Kỳ thi tuyển sinh đại học Gaokao phổ biến của Trung Quốc rất nổi tiếng, nhưng vô số kỳ thi vào nhiều học viện và công việc ở Ấn Độ cũng rất quan trọng. Các vụ bê bối về thi cử gần đây đã tạo ra nhiều vấn đề ở Ấn Độ và nhiều nơi khác.
Vụ bê bối kỳ thi mới nhất của Ấn Độ nhắc nhở chúng ta về tính trung tâm của các kỳ thi trong nhiều khía cạnh của cuộc sống Ấn Độ. Trong hai vụ bê bối gần đây, vụ đầu tiên liên quan đến Kỳ thi tuyển sinh/ Đào tạo đủ điều kiện quốc gia (NEET), do Cơ quan Kiểm tra Quốc gia (NTA) tiến hành để tuyển sinh vào các chương trình y khoa, và vụ thứ hai liên quan đến Kỳ thi tuyển sinh quốc gia (UGC-NET) của Ủy ban Tài trợ Đại học, xác định đủ điều kiện cho các vị trí giảng dạy tại trường đại học và cao đẳng, cũng như các học bổng nghiên cứu. Cả hai vụ bê bối đều làm xói mòn đáng kể lòng tin của công chúng vào tính toàn vẹn của hệ thống thi cử ở quốc gia này. Những vụ việc này không phải là vụ đầu tiên và cũng không có khả năng là vụ cuối cùng. Đặc biệt, trong kỷ nguyên mới của trí tuệ nhân tạo (AI), cần phải chú ý cẩn thận đến toàn bộ cấu trúc thi cử, ở Ấn Độ và trên toàn cầu.
Bài học từ các quốc gia khác nhau
Ấn Độ có thể là quốc gia có nhiều kỳ thi nhất trên thế giới, mặc dù chắc chắn không phải là quốc gia duy nhất. Có vẻ như có kỳ thi cho hầu hết mọi thứ, từ việc đủ điều kiện để làm việc Chính phủ lâu dài với vị trí nhân viên văn phòng cho đến việc gia nhập hàng ngũ cao quý của dịch vụ hành chính Ấn Độ – và hầu như mọi thứ ở giữa. Có thể có nhiều người tham gia các kỳ thi quốc gia và khu vực ở Ấn Độ hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới, nhưng Trung Quốc có thể đánh bại Ấn Độ về mặt này (vào năm 2024, 13.042.000 cá nhân đã tham gia Gaokao, kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia ở Trung Quốc và 90% những người dự thi đã tiếp tục vào đại học). Tác động này lớn đến nỗi cơn sốt luyện thi vượt xa các cơ sở giáo dục, thúc đẩy sự phát triển của một hệ thống học tập song song trên khắp đất nước thường được gọi là “giáo dục ngầm”.
Bài viết này cung cấp cái nhìn tổng quan về bối cảnh thi cử toàn cầu, một số vụ bê bối gần đây và một số cuộc tranh luận đang diễn ra liên quan đến các kỳ thi có mức độ cạnh tranh cao. Phần lớn thế giới sử dụng một số loại hệ thống kỳ thi quốc gia có mức độ cạnh tranh cao để xác định những ai có thể tiếp tục học lên sau trung học và phân bổ quyền đăng ký vào số lượng hạn chế các suất học tại các trường đại học danh tiếng.
Gaokao của Trung Quốc là kỳ thi quốc gia do Bộ Giáo dục quản lý. Đây là kỳ thi đầu vào bắt buộc để đăng ký vào tất cả các trường đại học công lập và là tiêu chuẩn để được nhận vào các trường đại học hàng đầu như Đại học Thanh Hoa và Đại học Bắc Kinh, tương tự như các Viện Công nghệ Ấn Độ (IITs). Cũng giống như “chính sách đặt chỗ” của Ấn Độ, điểm cộng được trao cho những sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, đến từ các tỉnh vùng sâu vùng xa, thuộc một số dân tộc thiểu số, nhưng những điều này đã không còn được coi trọng trong thời gian gần đây. Cách truyền thống để tuyển chọn học sinh vào đại học ở hầu hết các nước châu Âu là nhà nước tổ chức một số loại kỳ thi vào cuối hoặc trong thời gian học trung học: ở Pháp là tú tài, ở Đức là abitur, ở Nga là kỳ thi Nhà nước Thống nhất…Trong hầu hết các trường hợp, điểm thi quyết định loại hình cơ sở giáo dục sau trung học có thể được vào học. Các kỳ thi có mức độ cạnh tranh cao tương tự cũng phổ biến ở các quốc gia như Brazil, Nhật Bản và Hàn Quốc, nơi các lò luyện thi và gia sư ngoại khóa rất phổ biến, vốn thường khiến học sinh căng thẳng và khá tốn kém cho gia đình. Việc luyện thi như vậy đã được công nhận là một vấn đề nghiêm trọng ở Trung Quốc và chính phủ đã áp dụng nhiều hạn chế với các lò luyện thi và các chương trình tương tự – nhưng không thành công. Ở nhiều quốc gia, các kỳ thi có mức độ cạnh tranh cao quyết định tương lai giáo dục, do đó thường là cơ hội sống của những người trẻ tuổi ở nhiều nơi trên thế giới.
Bối cảnh Ấn Độ
Ấn Độ là một trường hợp cực đoan vì sự phổ biến của các kỳ thi và tầm quan trọng của chúng đối với cơ hội sống và sự nghiệp của người trẻ. Đối với những học sinh có xuất thân thiệt thòi, các kỳ thi quốc gia và khu vực là phương tiện chính để đạt được sự thăng tiến thông qua việc được nhận vào các cơ sở giáo dục đại học danh tiếng và đảm bảo có việc làm cho Chính phủ.
Kỳ thi ở Ấn Độ có thể là kỳ thi cạnh tranh nhất trên thế giới. Vào năm 2024, tổng cộng 180.200 học sinh đã tham gia cả hai phần của kỳ thi tuyển sinh chung JEE (Joint Entrance Examination) Nâng cao, được biết đến là một trong những kỳ thi tuyển sinh kỹ thuật khó nhất ở Ấn Độ. Đây là kỳ thi tuyển sinh thứ hai được tổ chức hàng năm để xét tuyển vào các chương trình đại học tại IITs và một số tổ chức hàng đầu khác. Mặc dù số lượng ứng viên lớn, 23 IITs chỉ cung cấp 17.740 suất trong năm. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của vụ bê bối gian lận hiện nay.
Xu hướng của các trung tâm luyện thi ở Ấn Độ, đặc biệt là các trung tâm liên kết với trường học và cao đẳng, đã có sự tăng trưởng đáng kể trong những năm gần đây. Không chỉ luyện thi nhồi nhét trở nên phổ biến, mà toàn bộ thị trấn, chẳng hạn như Kota ở tiểu bang Rajasthan, đều tập trung cho ngành này. Một diễn biến liên quan thú vị là sự xuất hiện của nhiều trung tâm luyện thi trên khắp các tiểu bang khác nhau để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng đối với việc luyện thi cạnh tranh. Những ví dụ đáng chú ý về các điểm nóng luyện thi mới này bao gồm Rajkot ở tiểu bang Gujarat và Namakkal ở Tamil Nadu. Chúng phổ biến cho các kỳ thi IITJEE, NEET, CAT, GMAT, GRE, GATE, Ủy ban Dịch vụ Công cộng Liên bang, Ủy ban Dịch vụ Công cộng Tiểu bang và ngân hàng. Khi hiện tượng này tiếp tục mở rộng, nó định hình lại bối cảnh giáo dục của nhiều thành phố và thị trấn nhỏ khác. Tiềm năng của ngành này đã thu hút các nhà đầu tư toàn cầu, bằng chứng là sự tham gia của công ty cổ phần tư nhân có trụ sở tại Hoa Kỳ Blackstone vào Akash Education Services và công ty Etoos của Hàn Quốc thâm nhập vào thị trường Ấn Độ. Công ty Unacademy đã thu hút được khoản đầu tư từ SoftBank Vision Fund, Facebook và General Atlantic. Tuy nhiên, việc thương mại hóa giáo dục ngày càng tăng thông qua các trung tâm luyện thi làm dấy lên nhiều lo ngại về công bằng, khả năng tiếp cận và các vấn đề liên quan.
Ấn Độ cũng độc đáo bởi sự phức tạp của cả kỳ thi và cách đánh giá. Một số trường đại học có các quy tắc liên quan đến “điểm cộng”, vì nhiều lý do thường không rõ ràng. Học sinh thuộc các nhóm xã hội có hoàn cảnh lịch sử khó khăn, các nhóm kinh tế yếu thế, người khuyết tật và một số nhóm tôn giáo thiểu số được dành suất ưu tiên trong các cơ sở giáo dục và việc làm. Áp lực lớn phải đạt kết quả tốt trong các kỳ thi cạnh tranh cao như IIT-JEE, NEET và các kỳ thi khác gây tác động nghiêm trọng đến sức khỏe tâm thần của học sinh Ấn Độ. Áp lực này, kết hợp với kỳ vọng của xã hội, nguyện vọng của cha mẹ và văn hóa gia sư cứng nhắc, đã dẫn đến tỷ lệ học sinh tự tử cao đáng báo động. Không nơi nào điều này rõ ràng hơn ở Kota, nơi được mệnh danh là “thủ đô gia sư” của Ấn Độ.
Giữ sự công bằng trong tầm ngắm
Tất nhiên, các vụ bê bối và gián đoạn trong kỳ thi không chỉ giới hạn ở Ấn Độ. Một số ví dụ minh họa cho điều này. Vào tháng 7, khoảng 2.000 học sinh tham gia kỳ thi Nâng cao do Hoa Kỳ tài trợ tại Trung Quốc đã bị hủy kết quả do “bị cáo buộc có hành vi sai trái”. Ngay cả chương trình Tú tài quốc tế (IB) uy tín cũng thừa nhận một số gian lận trong các kỳ thi gần đây. Dịch vụ Kiểm tra Giáo dục tại Hoa Kỳ, đơn vị quản lý các kỳ thi năng lực tiếng Anh trên toàn thế giới, phát hiện ra rằng 97% thí sinh dự thi tại Vương quốc Anh đã gian lận và 35.000 thị thực của sinh viên quốc tế đã bị hủy trong giai đoạn 2011-2014. Tại Ấn Độ, cảnh sát Delhi đã bắt giữ một băng nhóm “hack” kỳ thi GMAT trực tuyến và thao túng điểm số. Danh sách này còn dài.
Tất cả những điều này có nghĩa là gì? Không có gì ngạc nhiên khi gian lận thi cử diễn ra vì mức độ cạnh tranh rất cao. Có lẽ điều đáng ngạc nhiên hơn là ở Ấn Độ và những nơi khác, hầu hết các hệ thống thi cử đều hoạt động khá tốt và tình trạng gian lận tràn lan khá hạn chế. Tuy nhiên, cần phải chú ý nhiều hơn trong tương lai để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả khi tiến hành kỳ thi tuyển sinh cho số lượng lớn thí sinh. Điều này đặc biệt quan trọng khi sử dụng các phương pháp kiểm tra trên máy tính (CBT) và các phương pháp mới nổi do AI điều khiển. Mặc dù các công nghệ này có thể được tận dụng để hợp lý hóa việc quản lý kỳ thi, nhưng việc triển khai chúng đặt ra những thách thức đáng kể ở một quốc gia như Ấn Độ, đặc biệt là về khả năng tiếp cận và độ tin cậy của công nghệ, cũng như quyền riêng tư dữ liệu. Do đó, cần có một chiến lược toàn diện để tận dụng hiệu quả công nghệ trong các kỳ thi đồng thời bảo vệ tính toàn vẹn và công bằng của kỳ thi.