Laura E. Rumbley hiện là Giám đốc phụ trách Phát triển tri thức và Nghiên cứu tại Hiệp hội Giáo dục Quốc tế châu Âu (EAIE), Amsterdam, Hà Lan. E-mail: rumbley@eaei.org.
Jody Hoekstra-Selten là Cán bộ Phát triển tri thức tại EAIE. E-mail: hoekstra-selten@eaie.org.
Tóm tắt: Nghiên cứu mới từ Hiệp hội Giáo dục Quốc tế châu Âu – European Association for International Education – EAIE Barometer, ấn bản lần thứ ba (2024), đã thu thập những quan điểm về tình trạng quốc tế hóa của Khu vực Giáo dục Đại học châu Âu (European Higher Education Area – EHEA) từ góc nhìn của các chuyên gia tuyến đầu làm việc trong lĩnh vực này. Dựa trên hơn 2.800 phản hồi từ 46 quốc gia thuộc EHEA, báo cáo cung cấp những hiểu biết sâu sắc về các vấn đề, ví dụ như: sự hài lòng trong công việc, cách tiếp cận và hiệu suất của các tổ chức giáo dục, hay nhận thức về ảnh hưởng của các tác nhân cấp độ quốc gia cũng như cấp độ toàn châu Âu đối với quá trình quốc tế hóa đang diễn ra.
Khoảng 2.800 chuyên gia giáo dục đại học quốc tế đang làm việc tại 46 quốc gia khác nhau, đã trả lời hàng chục câu hỏi về: công việc của họ, tổ chức nơi họ đang làm việc, sở thích cá nhân cũng như hứng thú nghề nghiệp. Những câu trả lời này đem lại cho chúng ta biết những gì về quá trình quốc tế hóa ở châu Âu hiện nay? Hóa ra là rất nhiều thứ nhờ vào ấn bản thứ ba của EAIE Barometer vừa được hoàn thành gần đây, một cuộc khảo sát do Hiệp hội Giáo dục Quốc tế châu Âu thực hiện.
Nỗ lực để có thể thu thập tập hợp các dữ liệu lớn này, lần đầu tiên được thực hiện vào năm 2015 và sau đó một lần nữa vào năm 2018, đã làm sáng tỏ thực tế về quá trình quốc tế hóa trong giáo dục đại học trên toàn Khu vực Giáo dục Đại học châu Âu, đặc biệt từ góc nhìn của những người đang làm việc trực tiếp trong lĩnh vực này. Trong những thông tin quan trọng được thu thập, khối dữ liệu này cung cấp những chỉ dẫn quan trọng về cách các chuyên gia trên khắp châu Âu đang cảm nhận như thế nào về cuộc sống nghề nghiệp của họ, quan điểm của họ về các khía cạnh khác nhau trong cách tiếp cận và hiệu suất của tổ chức liên quan đến quốc tế hóa, và cách họ nhìn nhận ảnh hưởng của các tác nhân cấp quốc gia và cấp châu Âu đối với công việc này. Nhìn chung, dữ liệu này đưa ra những dấu hiệu tích cực cũng như những tín hiệu cho thấy cần có thêm cuộc thảo luận để điều chỉnh tốt hơn các lợi ích của các bên liên quan và thúc đẩy các chương trình quốc tế hóa một cách có ý nghĩa.
Những kinh nghiệm cá nhân
Dữ liệu từ EAIE Barometer 2024 cho thấy bằng chứng rõ ràng về sự hài lòng trong công việc của các chuyên gia giáo dục đại học quốc tế ở châu Âu. Phần lớn các chuyên gia bày tỏ sự hài lòng với công việc/ vai trò/ vị trí tổng thể của họ (91%), cảm giác về mục đích mà công việc mang lại cho họ (89%), cảm giác được nhà tuyển dụng coi trọng (72%) và cân bằng giữa công việc và cuộc sống (68%). Mức độ hài lòng về lương hoặc chế độ đãi ngộ thấp hơn, với 40% cho biết họ không hài lòng (30%) hoặc rất không hài lòng (10%).
Mặc dù có những lo ngại liên quan đến lương/ chế độ đãi ngộ, 79% chuyên gia cho biết họ dự định tiếp tục duy trì công việc trong lĩnh vực giáo dục đại học quốc tế trong ba năm tới và hầu hết (65%) dự kiến sẽ ở lại cùng một tổ chức/ cơ quan trong khoảng thời gian này.
Mặc dù có những lo ngại liên quan đến lương/ chế độ đãi ngộ, 79% chuyên gia cho biết họ dự định tiếp tục duy trì công việc trong lĩnh vực giáo dục đại học quốc tế trong ba năm tới.
Mặt khác, dù có những dấu hiệu mạnh mẽ về sự hài lòng và ổn định trong công việc, nhưng cũng có những dấu hiệu cho thấy sự có biến động và thách thức. Nhiều người được phỏng vấn đã thay đổi công việc trong vài năm qua là điều rõ ràng trong thực tế, trong khi chỉ 28% cho biết họ mới chỉ làm việc trong lĩnh vực giáo dục đại học quốc tế trong năm năm trở lại đây hoặc ít hơn, hơn một nửa số người được hỏi (53%) nói rằng họ đã làm việc ở vị trí hiện tại trong năm năm hoặc ít hơn. Hơn nữa, một tỷ lệ lớn 81% cho rằng công việc của họ hiện tại đòi hỏi nhiều thời gian/ công sức, kỹ năng mới/ khác biệt hoặc cả hai so với ba năm trước.
Trong khi có nhiều cá nhân thay đổi công việc hoặc nhận thấy cần có những sự thay đổi trong kỳ vọng về vai trò của họ, có lẽ không có gì ngạc nhiên khi có đến 84% ở tất cả các mức độ kinh nghiệm, cho biết họ có nhu cầu đáng kể về các cơ hội đào tạo/ phát triển nghề nghiệp liên quan đến công việc hiện tại của mình. Việc giải quyết nhu cầu được nhận thức rộng rãi về phát triển chuyên môn trong lĩnh vực giáo dục đại học quốc tế là một điểm mấu chốt từ nghiên cứu này.
Thực tế tổ chức
Một số thông tin thú vị đã xuất hiện từ các câu hỏi khảo sát tập trung vào các vấn đề tổ chức. Ví dụ, báo cáo khảo sát Barometer năm 2024 rõ ràng cho thấy một xu hướng giảm sự phụ thuộc vào việc đặt trách nhiệm quốc tế hóa trong một văn phòng hoặc đội ngũ trung tâm duy nhất. Trong lần khảo sát đầu tiên của Barometer vào năm 2015, 51% số người trả lời cho biết đây là cách tiếp cận tổ chức tại cơ sở của họ. Con số này giảm xuống còn 35% trong lần khảo sát Barometer thứ hai vào năm 2018 và đã tiếp tục giảm xuống còn 24% vào năm 2024.
Mặc dù mức độ hài lòng đối với những sắp xếp này không được ghi lại vào năm 2015 và 2018, nhưng vào năm 2024, 58% số người được hỏi cho biết họ rất hài lòng hoặc hài lòng với cách thức tổ chức có trách nhiệm vào quốc tế hóa và có 63% tự tin hơn vào khả năng lãnh đạo về quốc tế hóa tại tổ chức/cơ quan của họ. Hơn một nửa (56%) số người trả lời đồng ý rằng cơ sở của họ có một tập hợp các mục tiêu rõ ràng cho quốc tế hóa, và một con số đáng kể là 79% đồng ý rằng các mục tiêu của cơ sở họ là có thể đạt được.
Quan điểm “ly nước nửa đầy – glass half full” về những phát hiện này chỉ ra sự nhiệt huyết và tích cực đối với lãnh đạo tổ chức, cơ cấu và định hướng của cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, thực tế là 37% số người trả lời cảm thấy cơ sở của họ không có một tập hợp các mục tiêu rõ ràng cho quốc tế hóa, và 31% không tự tin vào sự lãnh đạo dẫn dắt công việc này, không nên bị bỏ qua một cách dễ dàng bởi các lãnh đạo tổ chức hoặc các nhà hoạch định chính sách.
Động lực ở cấp quốc gia và cấp châu Âu
Trong bối cảnh châu Âu, các chính phủ quốc gia và các tác nhân trong khu vực, chẳng hạn như Ủy ban châu Âu, đóng vai trò quan trọng trong việc chỉ đạo và tài trợ cho giáo dục đại học, với những tác động đáng kể đến chính sách và thực tiễn quốc tế hóa. Dữ liệu từ EAIE Barometer 2024 phản ánh thực tế này nhưng cũng chỉ ra những thay đổi đòi hỏi phải có thêm phân tích.
Trong bối cảnh này, thật thú vị khi lưu ý về việc có thể xảy ra sự “hạ nhiệt” trong ảnh hưởng của các cấp quốc gia và châu Âu theo thời gian. Điều này được phản ánh qua việc vào năm 2024, 58% số người trả lời cho biết các cơ quan quốc gia có ảnh hưởng cao hoặc ảnh hưởng đến việc thúc đẩy các mục tiêu quốc tế hóa của cơ sở họ, so với 68% vào năm 2015, những người đã chỉ ra rằng cấp chính sách quốc gia có ảnh hưởng đến chính sách quốc tế hóa tại các cơ sở của họ. Một sự giảm tương tự cũng được thấy trong sự nhận thức của các phản hồi về ảnh hưởng của các cơ quan cấp châu Âu (53% có ảnh hưởng hoặc ảnh hưởng cao) so với 66% vào năm 2015.
Việc tìm hiểu rõ các nguyên nhân đằng sau sự suy giảm rõ ràng về ảnh hưởng của những tác nhân quan trọng liên quan đến vấn đề quốc tế hóa cần đáng được quan tâm thêm.
Nhiều góc nhìn, nhiều thực tế, nhiều lợi ích
Quốc tế hóa, dù được xem xét trong bối cảnh hẹp hơn là Liên minh châu Âu hay trong phạm vi rộng hơn là Khu vực Giáo dục Đại học châu Âu, được hiểu là một yếu tố quan trọng trong các chiến lược trung và dài hạn ở khu vực, tập trung vào cuộc sống kinh tế, chính trị và xã hội. Phát triển lực lượng lao động, thúc đẩy hiệu quả kinh tế, củng cố các quy trình dân chủ, cạnh tranh và hợp tác toàn cầu, nhiều khát vọng này có thể được liên kết với các hệ thống và tổ chức giáo dục đại học, công việc của họ có thể được nâng cao thông qua các khía cạnh khác nhau của chính sách và ứng dụng của quốc tế hóa.
Các chuyên gia làm việc trực tiếp trên tuyến đầu của giáo dục đại học quốc tế ở châu Âu có rất nhiều điều để chia sẻ với chúng ta về tiến trình công việc này. Luôn tồn tại cả sự lạc quan cùng với sự phản ánh phê phán liên tục.