Những xu hướng và đề xuất nhằm kích thích tranh luận về tương lai của giáo dục đại học – Tạp chí Giáo dục International Higher Education

Ellen Hazelkorn và Tom Boland là người sáng lập của BH Associates Education Consultants. E-mail: info@bhassociates.eu.

—

Tóm tắt

Bài viết này đánh giá những xu hướng chính có thể tác động đến tương lai của giáo dục đại học Ireland, bao gồm cả sự phát triển ở cấp EU. Thảo luận về những tác động này tập trung cụ thể vào những nội dung có thể ảnh hưởng đến tính bền vững và hiệu suất của các cơ sở giáo dục đại học, và những nội dung dường như có thể tạo ra cơ hội cho lĩnh vực này. Xuất phát từ đánh giá này, một số đề xuất được đưa ra nhằm kích thích một cuộc tranh luận.

—

Thế giới đang thay đổi nhanh chóng và tương lai trở nên khó đoán hơn bao giờ hết. Những xu hướng quốc tế lớn sẽ có những tác động nào đến giáo dục đại học? Chúng ta suy nghĩ thế nào về những vấn đề dài hạn có ý nghĩa quan trọng đối với các cơ sở giáo dục đại học với đội ngũ giảng viên, sinh viên hiện tại và tương lai, với xã hội và nền kinh tế của chúng ta? Chúng ta sẽ cần những cấu trúc hành chính và quản trị nào? Và hệ thống sẽ được trả tiền thế nào?

Ủy ban châu Âu đóng góp đáng kể vào cuộc tranh luận chính sách bằng việc công bố lộ trình giáo dục đại học vào tháng 1 vừa qua: Chiến lược châu Âu cho các trường đại học và khuyến nghị của Hội đồng về việc xây dựng cầu nối cho Hợp tác giáo dục đại học châu Âu hiệu quả (European Strategy for Universities and Council Recommendation on building bridges for effective European Higher Education cooperation). Trong bài viết “Tăng cường tính bền vững, chất lượng và năng lực của giáo dục đại học Ireland: Các xu hướng và đề xuất kích thích tranh luận”, chúng tôi đánh giá những xu hướng chính có tác động đến định hướng giáo dục đại học ở Ireland.

Những xu hướng vĩ mô và ý nghĩa

Đã đến lúc phải suy nghĩ lại về mô hình giáo dục đại học “đại chúng”. Ưu thế lớn của Ireland là nhu cầu học đại học cao, nhưng điều này ngăn cản sự giám sát chặt chẽ hơn các xu hướng và sự đổi mới. Tỷ lệ đạt trình độ đại học là 55% trong độ tuổi 30–34 (cao hơn mức trung bình của EU là 40,3%). 70% học sinh tốt nghiệp trung học học tiếp lên đại học. Tuy nhiên, bất chấp sự mở rộng này, mô hình cung cấp giáo dục hầu như không thay đổi, như thể vẫn là một hệ thống phục vụ giới thượng lưu. Chính sách và cấu trúc chương trình quá tập trung vào lộ trình giáo dục tuyến tính, theo đó người ta bắt đầu từ tiểu học đến trung học, tiếp đến vào đại học sau đó đi làm khi ngoài 20 tuổi và không nhận ra rằng cần có sự đổi mới và linh hoạt hơn đối với những đối tượng khác nhau theo đuổi những chương trình đào tạo khác nhau trong suốt cuộc đời họ.

Chúng ta cần một hệ thống thông tin quản lý giáo dục đại học toàn diện. Thiếu một hệ thống thu thập, phân tích và báo cáo dữ liệu (cả định tính và định lượng), chúng ta không thể biết hệ thống của mình hoạt động tốt hay không và không thể lập kế hoạch phù hợp. Về cơ bản, chúng ta đang thuê ngoài chức năng quan trọng này để xếp hạng và những hệ thống dữ liệu khác. Ireland đang bắt kịp cuộc cách mạng kỹ thuật số. Các cơ sở giáo dục đại học của Ireland xứng đáng được khen ngợi vì đã nhanh chóng chuyển đổi giáo dục từ hình thức tại khuôn viên trường sang trực tuyến để đối phó với COVID-19. Nhưng phản ứng khẩn cấp không tương đương với giáo dục trực tuyến hoặc giáo dục kết hợp chất lượng cao. Cạnh tranh thành công trong thế kỷ XXI đòi hỏi một bước thay đổi trong cách tiếp cận và đầu tư. Ireland cần cách tiếp cận mang tính hệ thống và chiến lược hơn là cách tiếp cận mang tính thể chế, cạnh tranh.

Cần có một hệ thống nghiên cứu quốc gia hoạt động tốt. Toàn cảnh nghiên cứu, khoa học, và đổi mới của Ireland đã có sự chuyển đổi từ đầu thiên niên kỷ. Nhưng chúng ta vẫn không có chính sách/ chiến lược nghiên cứu. Chúng ta có các chiến lược đại lý riêng lẻ, nhưng không giống nhau – thực tế là chúng ta có những chiến lược cạnh tranh với nhau.

Còn về nguồn hỗ trợ cho sự bền vững? Các mô hình hỗ trợ sinh ra hệ thống và nếu thực tế trong tương lai khác đi, thì mô hình hỗ trợ hệ thống cần thay đổi cho phù hợp. Chính phủ hài lòng với tiếng vang chính trị của những sáng kiến một lần nhưng đó không phải là chính sách hỗ trợ, đặc biệt khi chúng ta bước vào giai đoạn khó khăn hậu COVID-19, bị ảnh hưởng bởi cuộc chiến ở Ukraine, phải đối mặt với những đòi hỏi ngày càng tăng và cạnh tranh từ những nơi khác trong hệ thống chính trị và công cộng.

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, củng cố đội ngũ lãnh đạo nòng cốt và lực lượng trọng tâm là quan trọng. Tài sản lớn nhất của giáo dục đại học là chất lượng nhân lực học giả và nhà nghiên cứu, cũng như đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, kỹ thuật và bảo trì – những người thường xuyên bị bỏ qua. Chúng ta dành nhiều thời gian để nói về các cơ sở giáo dục đại học tạo ra nguồn vốn con người, nhưng lại dành quá ít thời gian để nghĩ về nguồn vốn con người của các cơ sở giáo dục đại học.

Những đề xuất kích thích tranh luận

Ở đây có 3 thông điệp chi phối. Thứ nhất, cách tiếp cận hệ thống có thể mang lại kết quả tập thể và tính toán kinh tế theo quy mô tốt nhất. Thứ hai, sự thay đổi đang đến. Ireland hoặc đi tiên phong hoặc sẽ bị bỏ lại phía sau. Thứ ba, chính sách giáo dục đại học nên sử dụng lăng kính công bằng và hòa nhập. Hệ thống hiện tại – ở mức độ rất lớn – vẫn duy trì đặc quyền như trong quá khứ.

Dưới đây, chúng tôi tóm tắt những mệnh đề từ bài báo gốc. Không giống như những khuyến nghị đề xuất những hành động cụ thể, một đề xuất giống như củ hành tây, có thể được bóc tách, mổ xẻ và điều chỉnh. Thứ nhất, chúng tôi đề xuất phát triển một hệ thống giáo dục đại học, nghiên cứu và đổi mới theo hình thức hợp tác, hài hòa. Vì mục đích đó, điều quan trọng là phải thành lập Cơ quan Giáo dục và Nghiên cứu Đại học (TERA – Tertiary Education and Research Authority) để tư vấn về chính sách và quy định của toàn bộ hệ thống. Điều này bao gồm tăng cường hệ thống nghiên cứu dựa trên nền tảng là các cơ sở giáo dục đại học, hỗ trợ các trung tâm thi đua – hợp tác, tạo sự cân bằng tốt hơn giữa đổi mới công nghệ và xã hội, đồng thời xây dựng hệ thống nghiên cứu bền vững. Những cụm tri thức và đổi mới của khu vực nên trở thành công cụ chính sách chính để tăng tính bền vững của khu vực thông qua sự hợp tác giữa các nhà cung cấp giáo dục, doanh nghiệp và xã hội dân sự. Và giáo dục đại học tư thục cần được tích hợp vào hệ thống giáo dục đại học với sự quản lý chính thức và các thỏa thuận hợp đồng.

Thứ hai, điều quan trọng là phải mở rộng cơ hội giáo dục và cải thiện kết quả đầu ra. Vì lý do đó, giáo dục bổ sung/ đào tạo kỹ thuật và dạy nghề (TVET – technical and vocational education and training) phải có vai trò trung tâm trong hệ thống giáo dục và đào tạo, ngang hàng với giáo dục đại học. Để cân bằng nhu cầu học tập, nên đặt ra hạn mức đối với số lượng sinh viên theo học đại học. Cần có hệ thống tích lũy và chuyển đổi tín chỉ quốc gia để tạo cơ hội cho người học ở mọi lứa tuổi, và cho phép tích lũy tín chỉ và chứng chỉ năng lực theo thời gian và chuyển đổi chúng từ chương trình/ cơ sở (hoặc hình thức giáo dục và đào tạo) này sang chương trình/ cơ sở (hoặc hình giáo dục và đào tạo) khác. Điều quan trọng là trao quyền cho sinh viên tự xác định đầu vào, đầu ra, đánh giá và trình độ cho phù hợp với nhu cầu cá nhân của họ, thay vì yêu cầu họ phù hợp với mô hình tiêu chuẩn hóa. Và cần tập trung hơn vào việc học tập từ việc làm thực tế/ thông tin về công việc, yêu cầu tuyển dụng và vị trí làm việc, giáo dục dựa trên năng lực (CBE – competency-based education), những hình thức học việc và hình thức chứng chỉ mới.

Thứ ba, Ireland cần tăng cường cơ sở hạ tầng và thiết lập nền tảng kỹ thuật số quốc gia như một cơ sở hạ tầng kỹ thuật số dùng chung thúc đẩy và hỗ trợ những giải pháp truy cập mở và tài nguyên học thuật và tài nguyên khác, dữ liệu và phân tích, đào tạo, tư vấn và những dịch vụ khác cho giáo dục và nghiên cứu, thư viện/ bảo tàng, những dịch vụ công cộng khác và xã hội nói chung. Và Ireland cần thiết lập một hệ thống quản lý thông tin nghiên cứu quốc gia để thu thập và quản lý giáo dục đại học và dữ liệu nghiên cứu, và phân tích và lập kế hoạch cho phù hợp. Bối cảnh là quan trọng, do đó nhiều vấn đề được thảo luận và đề xuất có liên quan đến những hệ thống quy mô vừa hoặc nhỏ khác.