Rajika Bhandari là chuyên gia về giáo dục đại học quốc tế và là nhà sáng lập của Rajika Bhandari Advisors. Bà đã hợp tác với Sáng kiến Stevens để thực hiện cuộc khảo sát này. Email: rbhandari@rajikabhandari.com. Kyle Kastler là cộng sự chương trình cao cấp của Sáng kiến Stevens. E-mail: Kyle.Kastler@aspeninseaker.org.communities.
Tóm tắt
Chúng ta đã chứng kiến trao đổi ảo đạt sự tăng trưởng chưa từng có trong những năm gần đây, nhưng vẫn còn nhiều điều chưa biết về các loại chương trình ảo trên toàn cầu, đặc điểm của người tham gia và nội dung của các chương trình ảo, và những quốc gia tham gia vào hoạt động này. Dựa trên một cuộc khảo sát năm 2021 về trao đổi ảo, bài viết này trình bày những phát hiện chính về bối cảnh của trao đổi ảo toàn cầu, đồng thời chia sẻ các bài học kinh nghiệm và tác động đối với việc triển khai trao đổi ảo. Ngoài ra, bài báo cũng xem xét những tác động khác nhau của COVID-19 đối với trao đổi ảo.
Trong những năm gần đây, trao đổi ảo (virtual exchange) nhanh chóng mở rộng, với nhiều sáng kiến khu vực, quốc gia và đa quốc gia được thiết lập. Tuy nhiên, các động lực của lĩnh vực này chưa được nghiên cứu đầy đủ, và sự đa dạng và lan rộng của những chương trình tận dụng công nghệ để nâng cao kiến thức và trao đổi văn hóa vẫn ít được biết đến. Các nhà giáo dục riêng lẻ thường tự hỏi có bao nhiêu trao đổi ảo đang diễn ra bên ngoài phạm vi trường của họ và liệu nó có khác gì so với những thứ họ đang cung cấp hay không. Dựa trên một cuộc khảo sát năm 2021 về trao đổi ảo toàn cầu do Sáng kiến Stevens thực hiện, và nhằm mục đích lấp đầy khoảng trống kiến thức này, bài viết này chia sẻ những phát hiện chính về toàn cảnh trao đổi ảo toàn cầu, đồng thời thảo luận về các bài học kinh nghiệm và ý nghĩa của việc triển khai trao đổi ảo.
Khảo sát này bao gồm câu trả lời từ 233 nhà cung cấp trao đổi ảo đã triển khai những chương trình toàn cầu từ tháng 9 năm 2020 đến tháng 8 năm 2021. Trong số này, 177 nhà cung cấp đã chia sẻ dữ liệu chi tiết về những chương trình trao đổi ảo của họ, cho biết đã triển khai tổng cộng 3.073 chương trình khác nhau, lần lượt phục vụ tổng số 224.168 người học. Điểm nổi bật của cuộc khảo sát năm 2021 – loạt thứ hai trong một loạt khảo sát – là nỗ lực vượt ra ngoài những chương trình liên quan đến Hoa Kỳ, nắm bắt những chương trình ở những khu vực khác trên thế giới và bao gồm cả trao đổi trục Nam – Nam.
Người tham gia và nhà cung cấp trao đổi ảo
Hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi ảo là những tổ chức giáo dục đại học (56%), tiếp theo là những tổ chức phi chính phủ (NGO) hoạt động ở nhiều hơn một quốc gia (21%). Lĩnh vực giáo dục đại học có nhiều đại diện nhất trong cuộc khảo sát, dù với tư cách nhóm lớn nhất các nhà cung cấp các chương trình trao đổi ảo hay nhóm tham gia lớn nhất gồm sinh viên đại học (66% các nhà cung cấp cho biết đang phục vụ sinh viên đại học; 29% cho biết đang phục vụ sinh viên sau đại học/ sau tiến sĩ). Khoảng 35% các chương trình phục vụ học sinh trung học.
Ngày càng nhiều thêm các nhà cung cấp tham gia các mạng trao đổi ảo trên khắp thế giới, với đa số (60%) cho biết họ là một phần của một hoặc nhiều tổ hợp như vậy, bao gồm mạng thuộc sở hữu của Sáng kiến Stevens (24%), Mạng toàn cầu SUNY COIL (13%), UNICollaboration ở châu Âu (9%) và Red Latinoamericana COIL (6%).
Các loại chương trình trao đổi ảo
Các khóa học Hợp tác Quốc tế Trực tuyến (COIL), một mô hình trao đổi ảo cụ thể được phát triển bởi các cặp hoặc nhóm nhỏ các nhà giáo dục và kết nối hai hoặc nhiều khóa học ở những nơi khác nhau, là loại chương trình phổ biến nhất (36%) được ghi nhận. Loại chương trình phổ biến thứ hai (24%) là chương trình trao đổi ảo đơn được vận hành chủ yếu theo cùng một cách tại một số trang web, địa điểm hoặc phòng học. Hầu hết các chương trình (63%) sử dụng tiếng Anh, với khoảng 20% sử dụng tiếng Anh cùng một ngôn ngữ khác, và chỉ 4% sử dụng duy nhất một ngôn ngữ không phải tiếng Anh.
Một thay đổi đáng chú ý trong cuộc khảo sát thứ hai này là không chỉ tính đến các chương trình trao đổi ảo, mà còn tính đến việc đào tạo và hỗ trợ do nhiều tổ chức và sáng kiến lớn cung cấp. Mặc dù 53% các nhà cung cấp cho biết có cung cấp chương trình đào tạo như vậy, nhưng cuộc khảo sát năm nay chỉ cho phép có cái nhìn sơ lược về khía cạnh quan trọng này của lĩnh vực.
Nơi diễn ra trao đổi ảo
Mặc dù dịch vụ trao đổi ảo đã mở rộng phạm vi toàn cầu một cách rõ ràng, nhưng việc thu thập dữ liệu này vẫn là một thách thức. Hoa Kỳ được đại diện quá nhiều trong cuộc khảo sát, dù trong vai trò là quốc gia nơi chương trình bắt đầu (75% tổng số nhà cung cấp) hay là quốc gia quê hương của một đối tác quan trọng trong trao đổi ảo. Những lý do cho điều này có thể bao gồm: (a) khả năng trao đổi ảo được thiết lập nhiều hơn ở Hoa Kỳ; (b) thực tế là những người được hỏi có mối liên hệ với Sáng kiến Stevens có trụ sở tại Hoa Kỳ; (c) hoặc các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi ảo ở những quốc gia khác vẫn còn đang xây dựng năng lực báo cáo dữ liệu của họ. Nhóm các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi ảo lớn thứ hai có trụ sở tại châu Âu (11%). Hoạt động trao đổi ảo ở Mỹ Latinh có thể rộng hơn so với những gì mà khảo sát của chúng tôi nắm bắt được, đặc biệt là với sự phát triển mạnh mẽ của các mạng trao đổi ảo trong khu vực.
Cuộc khảo sát cũng cố gắng thu thập thông tin về những quốc gia có người tham gia trao đổi ảo cư trú, cũng như số lượng người tham gia ở mỗi quốc gia (mức độ chi tiết mà hầu hết những người được hỏi không thể cung cấp). Mặc dù những người tham gia trao đổi ảo cư trú trên khắp thế giới, 10 quốc gia dẫn đầu (theo thứ tự giảm dần) là: Hoa Kỳ, Đức, Nhật Bản, Pháp, Ấn Độ, Mexico, Trung Quốc, Tây Ban Nha, Ai Cập và Colombia.
Cách thức và nội dung của trao đổi ảo
Hầu hết các chương trình trao đổi ảo (38%) kết hợp hai phương pháp tiếp cận là không đồng bộ (chia sẻ thông tin và tham gia ở những thời điểm khác nhau) và đồng bộ (tương tác trong thời gian thực). Cả hai phương pháp này đều bao gồm một loạt những hoạt động và ứng dụng không ngừng phát triển để đáp ứng những tiến bộ về sư phạm và công nghệ. Ba lĩnh vực nội dung hàng đầu mà các chương trình tập trung vào là: đối thoại liên văn hóa và xây dựng hòa bình (67%); STEM (25%); và những vấn đề toàn cầu hoặc quốc tế (24%). Những người được hỏi cũng chỉ ra những chủ đề nổi bật và kịp thời được đề cập như Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG); hiểu biết về phương tiện truyền thông; thông tin liên lạc; công bằng chủng tộc và xã hội; và các vấn đề môi trường, sinh thái và tính bền vững.
Với việc giảng dạy và học tập chủ yếu chuyển từ trực tiếp sang trực tuyến từ đầu năm 2020, hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi ảo (69%) đều cho biết chương trình của họ được mở rộng và dự đoán tăng trưởng trong tương lai.
Tác động của đại dịch
Với việc giảng dạy và học tập chủ yếu chuyển từ trực tiếp sang trực tuyến từ đầu năm 2020, hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ trao đổi ảo (69%) đều cho biết chương trình của họ được mở rộng và dự đoán tăng trưởng trong tương lai. 46% có kế hoạch cung cấp nhiều chương trình hơn vào năm tới (2022), trong khi 39% có kế hoạch duy trì cung cấp chương trình ở mức độ hiện tại. Tuy nhiên, tác động của đại dịch rất phức tạp và những thách thức mà một số học viên phải đối mặt không nên bị bỏ qua: Ngay cả khi các chương trình trao đổi ảo không bị hủy bỏ hoàn toàn, một số đã bị giảm số lượng người tham gia. Có thể, những chương trình trao đổi ảo tập trung vào học sinh K-12 và do các tổ chức phi chính phủ điều hành đã bị ảnh hưởng đáng kể bởi sự gián đoạn của hoạt động học tập trực tiếp, vì việc tham gia trao đổi ảo thường xảy ra trong môi trường lớp học chính thức.
Bài học kinh nghiệm
Cuộc khảo sát hiện tại rút ra một số bài học quan trọng cho lĩnh vực này, đồng thời cũng chỉ ra một số hạn chế cố hữu.
- Định nghĩa và cách hiểu trao đổi ảo: Mặc dù đã cố gắng xác định và phân loại trao đổi ảo (chẳng hạn như với Phân loại Sáng kiến Stevens), các chương trình trên khắp thế giới rất phức tạp và đa dạng, không dễ để phân loại. Cần có thêm nhiều nghiên cứu về những biến thể này, đặc biệt là sự hiện diện, những lý do và những mô hình trao đổi ảo ở Nam Bán cầu.
- Duy trì và báo cáo dữ liệu: Tùy thuộc vào cấu trúc và quy mô của một trường/ học viện, có thể khó báo cáo dữ liệu ở cấp độ trường đại học.
- Đo lường sự thay đổi: Việc đo lường sự thay đổi ở cấp độ chương trình trong trao đổi ảo vẫn là một thách thức. Người ta hy vọng rằng nỗ lực khảo sát hàng năm liên tục sẽ mang lại tỷ lệ phản hồi cao hơn và đại diện toàn cầu rộng hơn, do đó cho phép hiểu rõ về những thay đổi theo thời gian.
- Tìm hiểu chất lượng và bối cảnh của trao đổi ảo: Cuộc khảo sát này tập trung vào việc định lượng và lập bản đồ trao đổi ảo trên toàn cầu, nhưng chưa biết nhiều về chất lượng của các chương trình trao đổi ảo, bao gồm cả cách thức các tổ chức đảm bảo chất lượng trong việc cung cấp dịch vụ trao đổi ảo của họ.
Nhìn về phía trước
Mặc dù có những hạn chế về dữ liệu, cuộc khảo sát thứ hai này chỉ ra một lĩnh vực đang phát triển và đang hoàn thiện, đồng thời cung cấp một bức tranh khái quát và số liệu hữu ích về lĩnh vực trao đổi ảo. Những phát hiện này cũng đến vào thời điểm quan trọng, trong bối cảnh đại dịch toàn cầu, sự gián đoạn đối với giáo dục và trao đổi trực tiếp, và làn sóng chủ nghĩa dân tộc đang trỗi dậy. Sự hội tụ của những yếu tố này đã thúc đẩy nhu cầu trao đổi ảo nhằm tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau và ngoại giao giáo dục. Trong tương lai, có thể các chương trình trao đổi ảo sẽ có vai trò lớn hơn nữa trong việc giải quyết một số thay đổi này, trong việc đa dạng hóa hoạt động giảng dạy và học tập, đồng thời tạo điều kiện cho sinh viên và các nhà giáo dục từ nhiều nền tảng khác nhau phát triển năng lực toàn cầu. Dữ liệu định lượng và khám phá trao đổi ảo một cách định tính sẽ giúp trang bị cho các chuyên gia giáo dục quốc tế công cụ để đưa ra những quyết định quan trọng liên quan đến sinh viên và cộng đồng của họ.