Carlos Iván Moreno là Giáo sư về Chính sách công và Nghiên cứu tổ chức, và là Hiệu trưởng của Đại học Guadalajara, Mexico. E-mail: carlosivan. moreno@gmail. Jorge Enrique Flores là Cố vấn Văn phòng Học vụ tại Đại học Guadalajara. E-mail: jorgenriqueflores@gmail.
Tóm tắt: Các trường đại học Mỹ Latinh (LATAM- Latin American) giữ vị trí thấp trong những bảng xếp hạng có ảnh hưởng nhất, khiến họ vô hình trên trường quốc tế. Cạnh tranh xếp hạng đòi hỏi nguồn lực lớn. Tập trung vào các chuyên ngành ngách và các môn học cụ thể có thể là lựa chọn tốt hơn để đạt được sự công nhận và tăng sức hấp dẫn của các trường đại học LATAM, và có thể tạo điều kiện hợp tác với những trường đại học có thứ hạng cao hơn, tăng thêm uy tín quốc tế.
Các bảng xếp hạng đại học có ảnh hưởng mạnh hơn bao giờ hết. Cho dù chúng ta thích hay không, bảng xếp hạng vẫn là một công cụ mạnh mẽ để nâng cao uy tín và sự công nhận và không ai hoài nghi về việc những trường đại học có thứ hạng cao dễ dàng thu hút được hàng ngàn sinh viên sẵn sàng trả những khoản học phí và chi phí ăn ở đắt đỏ. Bất chấp mọi bất đồng và hạn chế trong phương pháp, các bảng xếp hạng đại học thường được hàng triệu sinh viên trên thế giới sử dụng để lựa chọn những trường đại học và chương trình học thuật tốt nhất. Ảnh hưởng rộng rãi của các bảng xếp hạng trong sinh viên biến thành cơ hội sinh lời cho một số trường , nhưng đối với hầu hết các trường đại học, xếp hạng đã trở thành hiện thực nguy hại.
Trò chơi xếp hạng: câu hỏi đặt ra là chơi hay không chơi
Một số nghiên cứu cho thấy bảng xếp hạng là một công cụ mạnh mẽ mà các trường đại học sử dụng để xây dựng hoặc duy trì danh tiếng quốc tế như những trung tâm học thuật xuất sắc. Nhưng sự thật là xây dựng danh tiếng thông qua bảng xếp hạng chỉ dành riêng cho một nhóm những trường có chọn lọc. Chúng ta phải chấp nhận rằng theo các quy tắc hiện hành của trò chơi xếp hạng, hầu hết các trường đại học Mỹ Latinh (LATAM) khó trở thành nổi bật trên toàn cầu, vì sự cạnh tranh trên toàn thế giới ở cấp độ trường đại học rất khốc liệt và rất tốn kém.
Đối với các trường đại học LATAM, thiếu nguồn tài chính không phải là điểm yếu duy nhất của họ. Định hướng thể chế và mô hình tổ chức là những yếu tố quan trọng chống lại họ. Hầu hết các trường đại học LATAM có xu hướng chú trọng vào giảng dạy hơn là thực hiện nghiên cứu, trong khi các bảng xếp hạng, dù chúng ta thích điều đó hay không, đều dựa trên tiêu chí năng suất nghiên cứu. Nhưng mô hình trường không phù hợp để tham gia trò chơi xếp hạng không phải là yếu điểm duy nhất của các trường đại học LATAM; khi nói đến việc tham gia xếp hạng, họ còn thiếu sự hỗ trợ của chính phủ quốc gia. Các quốc gia như Trung Quốc, Pháp, Đức hoặc Nga đã cải thiện được vị thế của các trường đại học của họ trong bảng xếp hạng bằng cách đưa việc này thành một ưu tiên quốc gia. Những quốc gia này đã phát triển những sáng kiến nhằm thúc đẩy sự thay đổi trong các chương trình quản trị của các trường đại học và phân bổ nguồn quỹ bổ sung cho các trường theo vị trí họ đạt được trong bảng xếp hạng.
Trong Bảng xếp hạng đại học The Higher Education (THE) 2019, không một trường đại học Mỹ Latinh nào lọt vào tốp 200 trường hàng đầu. Trong số tất cả những trường đại học LATAM tham gia, chỉ một trường lọt vào tốp 300 (Đại học São Paulo) và thành thật mà nói, xếp hạng 300 không có gì là ấn tượng. Người ta gần như có thể đặt câu hỏi liệu các trường đại học trong khu vực có nên quên đi việc tham gia xếp hạng hay không. Có phải trò chơi xếp hạng đã kết thúc đối với các trường đại học LATAM? Câu trả lời có thể là có và không.
Các bảng xếp hạng là một trong những thế lực giáo dục đại học có ảnh hưởng nhất, và các tổ chức LATAM không thể né tránh tham gia bởi vì xếp hạng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhận thức về chất lượng và sự công nhận của các trường đại học trên thế giới. Nhưng thay vì cố gắng tìm kiếm danh tiếng thông qua việc cạnh tranh trong bảng xếp hạng, các trường đại học LATAM có thể có cơ hội tốt hơn để tăng sức hấp dẫn quốc tế bằng cách tập trung vào những chuyên ngành ngách hoặc các môn học cụ thể.
| Trong những chương trình hoặc môn học cụ thể, các trường đại học LATAM có thể trở nên khá cạnh tranh. |
Tập trung vào các môn học
Trong tương lai gần rất ít khả năng các tổ chức LATAM có thể lọt vào 100 vị trí đầu bảng xếp hạng đại học thế giới. Những trường đại học được liệt kê trong danh sách 100 vị trí dẫn đầu những bảng xếp hạng như THE hoặc QS có ngân sách hoạt động hàng năm trong khoảng từ 3 đến 4 tỷ đô la Mỹ, khiến những trường đại học không-thuộc-đẳng-cấp-thế-giới gần như không thể cạnh tranh với họ. Nhưng trong những chương trình hoặc môn học cụ thể, các trường đại học LATAM có thể trở nên khá cạnh tranh. Năm 2019, Đại học tự trị Metropolitan, tọa lạc tại Mexico, được xếp vào phân khúc 801+ trong bảng xếp hạng THE. Nhưng trong bảng xếp hạng các môn học lâm sàng, tiền lâm sàng và sức khỏe, nó đứng ở vị trí 176. Đại học Brasília là một ví dụ khác về lợi ích của việc tập trung vào các môn học cụ thể. Mặc dù có tên trong phân khúc 801+ của bảng xếp hạng THE 2019, nó được xếp vào số 400 trường tốt nhất trong bảng xếp hạng các môn học lâm sàng, tiền lâm sàng và sức khỏe. Hai trường này, cũng như nhiều trường đại học trong khu vực, thể hiện sức mạnh học thuật trong các môn học cụ thể.
Người ta có thể lập luận rằng tập trung vào các lĩnh vực học thuật cụ thể là một chiến lược hiệu quả và thực tế hơn để tăng sự hiện diện quốc tế của các trường đại học LATAM, cho phép họ cạnh tranh với những chương trình tương tự được dạy ở các trường có thứ hạng cao hơn. Bằng cách tập trung vào những chuyên ngành ngách thích hợp, họ sẽ thấy rằng có rất ít thứ hạn chế họ hợp tác với những trường nổi tiếng và chính thức hóa các dự án nghiên cứu chung, và cung cấp các khóa học và chương trình hai bằng cấp để tăng sức hấp dẫn quốc tế của họ. Chiến lược này có thể là tên mới của trò chơi xếp hạng dành cho các trường đại học LATAM.